
Osteoartrit:
Osteoartrit, eklem hastalıkları ve tüm kronik hastalıklar arasında yaygın görülen bir hastalıktır. Diz osteoartriti, toplumda büyük bir populasyonu etkileyerek hareket zorluklarına neden olur. Ağrı osteoartritin ana semptomudur. Ağrının altta yatan mekanizmasını anlamak ve buna uygun şekilde tedavi programlarını oluşturmak klinisyenlerin ana hedefi olmalıdır.
Osteoartritde semptomlar genellikle yavaş yavaş ve sinsi seyirli başlar, genellikle sadece etkilenen eklemde bulunur. Ağrı en sık semptomdur ve genellikle sinsi başlangıçlı, aralıklı, hafif şiddette, derin ve sızlayıcı karakterdedir. Kemik içi basınç artışı ve eklem çevresinde kaslarda spazm ağrıya neden olabilir. Hastalık ilerledikçe istirahat ağrısı ve gece ağrısı ilave olur. Ağrı özellikle yürüme, merdiven inip, çıkma ve çömelme sırasında artar. Diz Osteoartritnde hasta yürürken ağrılı bölgeyi mümkün olduğu kadar çabuk hareket ettirerek ağırlığını üzerine vermemeye çalışır. Dinlenim sonrasında artan tutukluk sık görülen bir bulgu olup diğer inflamatuar hastalıkların tersine 30 dakikadan daha az sürmektedir. Ağrı ve tutukluk hava koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kemiklerin çıtırtı sesleri hastalığın ilerleyen dönemlerinde hareket ile hasta tarafından duyulabilir.
Risk Faktörleri:
Yaş: Osteoartrit ileri yaşlarda görülen en sık kronik hastalıktır; 75 yaşın üzerindeki insanların %80’ inden fazlası etkilenmektedir.
Cinsiyet: Kadınlarda Osteoartrit gelişimi erkeklere göre iki kat fazladır. Osteoartrit insidansında 50 yaşından sonra görülen cinsiyet farklılıkları menapoz sonrası östrojen eksikliğine bağlı olabilir.
Obezite: Yüksek vücut kitle indeksi erkeklerde ve kadınlarda diz Osteoartriti için artmış risk ile ilişkilendirilmiştir. Obezite eklemlerde yükü arttırmak dışında postürü, yürüyüşü ve fizksel aktivite düzeylerini de değiştirerek eklem biyomekaniğini de bozar.
Genetik Faktörler: Osteoartritte genetik katkının %50-65 civarında olabileceğini göstermiştir.
Eklem Bozuklukları ve Travma: Doğuştan kalça çıkığı ve kalça eklemi kayması hastalığının Osteoartrit için risk oluşturduğu bilinmektedir. Travma, diz Osteoartritinin yaygın nedenlerinden biridir.
Mesleki Zorlanmalar: Uzun süre dizin bükülü olmasını gerektiren çalışanlarda (tarım işçisi, inşaat işçisi v.s.) diz Osteoartritnin daha sık olduğu gösterilmiştir.
Spor Aktiviteleri: Güreşte; diz ve dirsek, boksta; karpometakarpal, bisiklette; diz kapağı, futbolda; diz ve ayak bileği, balede; ayak bileği eklemlerde Osteoartrit gelişim riskinin daha fazla olduğu bildirilmiştir.
Fiziksel Aktivite Yetersizliği: Uygun ve yeterli egzersiz yapılmadığında nöroanatomik olarak normal olan eklemlerde bile Osteoartrit riski artar.
Tedavi:
Günümüzde Osteoartritin kesin medikal tedavisi mümkün olmadığı halde ağrıyı azaltmak, mobiliteyi arttırmak ve sakatlığı azaltmak gibi yöntemlerle hastanın yaşam kalitesi iyleştirebilir.
Osteoartitinin ilaçsız tedavisi, düzenli eğitim, egzersiz, yardımcı alet kullanımı (baston, tabanlık, dizlik) ve kilo vermeyi kapsamalıdır. İstirahat ve mekanik travmatik etkilerden korunma tedavinin önemli bir parçasıdır. Özellikle akut alevlenmelerde istirahat mutlaka önerilmelidir. Eklemi korumak ve sürecin ilerleyişini durdurmak hedeflenmektedir.
Osteoartitinin ilaçlı tedavisi, Parasetamol kullanılması ve başarılı olursa uzun dönemde tercih edilmesi gereken ilaçtır. Parasetamole yanıt vermeyen hastalarda steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (SOAİİ) mide koruyucu ilaçlarla birlikte kullanılmalıdır.
Stj. Dr. Çağın Bektaş
Yorum